تحولات نگران کننده ساتبا/ ساتبا، زن بابای وزارت نیرو!

سرویس تجدیدپذیر برق نیوز: کمتر از یکماه است که ساتبای ساتکین جایگزین ساتبای صادق زاده شده است. اینکه اسم رئیس ساتبا پسوند سازمانی میشود که قرار است مبنای اعتماد سرمایه گذاران و کسب و کار‌های فعال باشد بی دلیل نیست. در ایران با تغییر مدیران، سیاست‌ها و برنامه ریزی‌های یک سازمان بهم می‌ریزد و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا) نیز از این قضیه مستثنی نیست. برای همین است که تغییر و تحولات ساتبا از همان روز‌های نخستین آغاز شد.

با روی کار آمدن محمد ساتکین پروژه تغییرات در ساتبا کلید خورده که البته بخشی از آنرا خود ساتکین در مصاحبه‌ای بصورت کلی عنوان کرد. طبیعی و بدیهی است که هر رئیسی اختیار دارد مدیران مجموعه تحت مدیریتش را در راستای اجرای سیاست‌های سازمانی اش تغییر دهد. بدنه مدیریتی درون سازمانی ساتبا نیاز به تغییر داشت که در حال پوست انداختن است، اما تغییراتی که قرار است در سیاست گذاری‌های پیشروی ساتبا صورت گیرد نگرانی کارشناسان و فعالان تجدیدپذیر را در پی داشته است.

در مهمترین تغییرات درون سازمانی علاوه بر تغییر چند پست مدیریتی، برای ساتبا چارتی جدیدی تهیه شده که گفته می‌شود در آن معاونت مشارکت‌های غیردولتی حذف شده و قرارداد‌های خرید تضمینی برق تجدیدپذیر تحت عنوان دفتر طرح خرید تضمینی برق تجدیدپذیر ادامه فعالیت خواهد داد.

نگرانی فعالان حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر از فعل و انفعالاتی است که در بخش سیاستگذاری‌های کلان در حال وقوع است. ساتبا زن بابای وزارت نیرو شده که قانونی و مشروع است، ولی کسی قبولش نداشته و به سختی تحملش می‌کنند. زن بابای جدید که اوایل دل پدر را برده بود برای دیگر اعضای قدیمی خانواده نه تنها جذابیتی نداشته که در پی آنند تا فرزند کمتری از وی متولد شده و میراث خور کمتری داشته باشند. در ظاهر اعلام می‌کنند که با هم خوبیم، ولی چون به خلوت می‌رونـد آن کار دیگر می‌کنند...

توانیر و وزارت نیرو در نظر دارد با همان ظرافتی که بساط مولد‌های مقیاس کوچک و خرید تضمینی برق آن‌ها را جمع کرد با فشار در شورای سیاست گذاری‌های انرژی‌های تجدیدپذیر بساط آین را هم جمع کرده و یا حداقل به میزان قابل توجهی کاهش دهد طوری که اگر اعتبار بودجه خرید تضمینی برق تجدیدپذیر جدا نبود الان خرید تضمینی برق تجدیدپذیر هم نبود.

انتصاب اعضای شورای راهبری و سیاست‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی نشان می‌دهد وزارت نیرو با روند فعلی توسعه تجدیدپذیر‌ها مخالف بوده و با برکناری صادق زاده به ساتکین ماموریت داده است تا این بخش را مدیریت و محدود نماید.

متولی زاده به خریدتضمینی سامانه‌های خورشیدی (نیروگاه‌های انشعابی) به شکل فعلی اعتقاد نداشته و طرح قبلی توانیر مبنی بر ارائه تسهیلات در فاز راه اندازی راترجیح میدهد. زحمت سامانه‌های خورشیدی برای توانیر بیشتر از منافعش شده و افزایش بهره وری و راندمان شبکه را بر توسعه تجدیدپذیر‌ها اولویت می‌داند.

بختیار بر محدود سازی خریدتضمینی برق نیروگاه‌های بزرگ تاکید داشته و با حذف ضریب ساعتی و مناقصه‌ای کردن ظرفیت‌های بالای ۱۰ مگاوات در پی اجرای سیاست‌های اردکانیان در این قسمت است. حضور طرزطلب بعنوان مدیرعامل شرکت برق حرارتی در این شورا جمع نقیضین است و بیشتر، سیاست‌های توانیر را تایید می‌کند.

حائری که زحمت تودیع و معارفه یک معاون وزیر دیگر هم سطح خودش را کشیده بود از همان ابتدا نشان داد که قیم ساتباست و باید این سازمان تابع تصمیم وی باشد. ساتکین بعنوان معاون وزیر حاضر به پذیرش شورایی شده که قبلا صادق زاده از قبول آن استنکاف کرده بود.

ساتکین در اولین مصاحبه رسمی اش از تنظیم و بازنگری مقررات مربوط به انعقاد قرارداد‌های خرید از بخش غیردولتی و نظارت بر موضوع خرید برق تجدیدپذیر پرده برداشت و تاکید کرد بر اساس مصوبات شورای راهبری و سیاست‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر عمل خواهد کرد.

در طرح جامع انرژی کشور میزان ظرفیت احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر تا سال ۱۴۰۰ مجموعا ۱۷۰۰ مگاوات پیش بینی شده است که خیلی کمتر از ظرفیت ۵۰۰۰ مگاواتی برنامه توسعه است. هنر ساتبا، تقسیم منابع اختصاص یافته ناشی از عوارض قبوض برق است که آنرا هم به بدترین شکل ممکن تقسیم می‌کند. وزارت نیرو و ساتبا به خود زحمتی برای تامین منابع مالی جدید نمی‌دهد و از فعالسازی ظرفیت‌های قانونی برای کسب درآمد‌های جدید عاجز است. تغییرات پی در پی آنقدر سرگرمشان کرده که مجالی برای پرداختن به مسائل بنیادی و زیرساختی پیدا نکرده اند و بجای رفع مشکلات و چالش‌های عمده توسعه تجدیدپذیر‌ها در کشور در پی پاک کردن صورت سوال برآمده اند.

با افزایش نرخ ارز، توجیه اقتصادی نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ مقیاس به بالای ۸ سال و نیروگاه‌های انشعابی به حدودا ۶ سال رسیده است که در بازار اقتصادی ناپایدار ایران سرمایه گذاری جذابی به حساب نمی‌آید. خریدتضمینی به ریال است، اما احداث آن به دلار و یورو. بر همین اساس با نوسانات ارزی، ماه‌ها پیگیری و تلاش دلسوزان تجدیدپذیر در افزایش قیمت خرید تضمینی نقش بر آب شده و هنوز امضای مصوبه قبلی وزیر خشک نشده که باید مجددا برای توجیه پذیری اقتصادی سرمایه گذاری‌ها دوباره برنامه ریزی کرد و این دور باطل همچنان ادامه دارد...

در شرایطی که شرکت‌های پیمانکار، مشاور و تامین کننده‌های تجهیزات خورشیدی به دلیل رکود بر بازار، عملا نیمه تعطیل شده اند تغییر سیاست‌های ساتبا موجی از نگرانی و اعتراض را ایجاد کرده و معدود سرمایه گذاران فعلی را نیز مایوس خواهد نمود.

با تغییر دولت در سال آینده دوباره نیز شاهد تغییرات دیگری خواهیم بود و همه سرمایه گذاران و کسب و کار‌های این حوزه دوباره شوک جدیدی را تجربه خواهند کرد. سیاست گذاری‌های هیچ یک از حوزه‌های مختلف صنعت برق را نمی‌توان پیدا کرد که به اندازه تجدیدپذیر‌ها ناپایدار بوده باشد.

نوسانات ارزی، تحریم ها، FATF، اعتراضات، کرونا و... به تنهایی پدر بخش خصوصی تجدیدپذیر را درآورده است شما با لجبازی و کشمکش‌های سیاسی تان بیش از این آن‌ها را لگدمال نکنید و بگذارید حداقل یک سال این صنعت روی آرامش به خود ببیند.